صدسال پیش هنگامی‌که ژرژ کلود جریان الکتریکی را از محفظه شیشه‌ای حاوی گاز نئون عبور داد، آیا می‌دانست اختراعش پس از گذشت بیش از یک قرن، این‌چنین به زیبایی هر چه تمام، در جای‌جای شهرهای بزرگ و کوچک دنیا بدرخشد؟ پاسخ هر چه باشد، به لطف اختراع لامپ نئونی توسط این مخترع فرانسوی و به همت تابلوسازان و ایده های خلاقانه آنها در طول دست‌کم چند دهه، این لامپ در اشکال گوناگون، کاربرد بسیطی در توسعه صنعت تابلوسازی و تبلیغات محیطی داشته است. در این مقاله سعی داریم نکاتی درباره لامپ نئون و رفتار گازی نئون و تابلوهایی که با استفاده از کاربرد گاز نئون می‌درخشند، ارائه دهیم.
لوله شیشه‌ای که دو الکترود در دو سر آن قرار دارد و یک محفظه بسته ایجاد می‌کند را در نظر داشته باشیم. هوای داخل محفظه به‌وسیله دستگاه مکش خالی و گاز نئون جایگزین آن می‌شود تا به‌این‌ترتیب یک محفظه شفاف باقابلیت عبور نور ایجاد شود که گاز نئون داخل آن وکیوم شده است. حالا یک لامپ نئون در اختیارداریم که می‌تواند به زیبایی هر چه تمام بدرخشد و با ایجاد اشکال و حالات مختلف، محتوای موردنظر را از فواصل دور به رهگذران نشان داد. چگونه؟ با اعمال ولتاژ بین دو الکترود فرایند یونیزه شدن گاز نئون آغاز می‌شود. عبور الکترون‌ها از گاز داخل محفظه موجب روشنایی فضای داخل محفظه شود. چنین رویکردی صدسال پیش به دست ژرژ کلود فرانسوی انجام شد.
فرایند تابش گازها در محفظه‌ها یا همان لامپ‌های گازی نام دارد که تحولی عظیم در صنعت تولید لامپ ایجاد کرد و موجب تولید لامپ کم‌مصرف شد. با این نظریه در فیزیک کوانتومی که نور نه به‌صورت پیوسته و بلکه گسسته و حاوی فتون های انرژی است. کشف این رفتار باعث تقویت ایده عبور جریان الکتریکی در گازها و جایگزینی آن با روش قدیمی عبور جریان الکتریکی از سیم‌پیچ فلزات شد. تخلیه تابشی با عبور جریان الکتریکی از طریق یک گاز ایجاد می‌شود. اغلب با اعمال ولتاژ بین دو الکترود در یک لوله شیشه‌ای حاوی یک گاز کم‌فشار ایجاد می‌شود. هنگامی‌که ولتاژ از مقداری به نام ولتاژ شکست تجاوز کند، یونیزه شدن گاز پایدار می‌شود و لوله با یک نور رنگی می‌درخشد و رنگ به گاز مورداستفاده بستگی دارد.تخلیه‌های تابش به‌عنوان منبع نور در دستگاه‌هایی مانند چراغ‌های نئونی، لامپ های فلورسنت و تلویزیون‌های صفحه پلاسما استفاده می‌شوند. تجزیه‌وتحلیل نور تولیدشده با طیف‌سنجی می‌تواند اطلاعات مربوط به فعل‌وانفعالات اتمی در گاز را نشان دهد، بنابراین تخلیه‌های تابشی در فیزیک پلاسما و شیمی تجزیه استفاده می‌شوند. همچنین در فن تصفیه سطحی به نام کندوپاش نیز کاربرد دارد.
گازهای مختلف نورهایی با رنگ‌های متنوع ایجاد می‌کردند که بنا بر مصارف و نحوه عملکرد گاز داخل محفظه شیشه‌ای یا پلاستیکی شفاف متفاوت بود. در گاز نئون، نور ایجادشده بی‌رنگ است. می‌توان با ترکیب گازهای دیگر به آن رنگ هم داد هرچند در سال‌های اولیه رواج لامپ‌های نئونی در ایران، تابلوسازان با ساخت شیشه و پلاستیک رنگی، به آن رنگ می‌دادند. عبور نور از شیشه یا پلاستیک رنگی باعث می‌شود بیننده نور را به رنگ محفظه ببیند. در سال‌های اخیر اما رنگی شدن نور را با پاشیدن پودرهای مخصوص داخل محفظه امکان‌پذیر می‌کنند. نور حاصل از نئون به ذرات معلق درون محفظه می‌تابد و باعث درخشش آنها می‌شود. ازآنجایی‌که حجم ذره‌ها بسیار کم و تعدادشان بسیار زیاد است، بیننده آن را به‌صورت نوری پیوسته با همان رنگ متناسب با پودرها می‌بیند.
پیش‌تر، اساتید عبارات را می‌نوشتند و نئون ساز آنها را با دستورالعملی که پیش‌تر عنوان شد می‌ساختند؛ اما اکنون با دستگاه‌های پلاتر این کار به‌راحتی انجام می‌شود. تابلوهای نئون معمولاً با استفاده از لوله‌های شیشه‌ای با قطر 1 الی میلی‌متر و طول 563 سانتیمتر ساخته می‌شود.
آمارها نشان می‌دهد، بیشترین مصرف نئون در حروف پلاستیکی است. قبل از پیدایش حروف چنلیوم، تنها حروفی که قابلیت روشن شدن داشت، حروف پلاستیک بود به صورتی که با استفاده از نئون و زیرسازی گالوانیزه حروف پلاستیکی را روشن می‌کند. تمام متریال مصرفی در حروف پلاستیک پلکسی گلاس بود و نحوه‌ی ساخت آن را کنشکاف می‌نامند. پیشرفت فنّاوری در این سبک تابلوها هم مؤثر بود و تابلوسازان برش و پانچ و لبه‌های دورنگ و چندرنگ را توانستند اجرا کنند. در اغلب موارد، حروف پلاستیک به دو صورت کنشکاف و لبه هندی ساخته می‌شود. حروف لبه هندی اغلب در فضاهای داخلی کاربرد دارد. ساخت پلاستیک، بیش از نمونه‌های مشابه چنلیوم زمان‌بر است و این در حالی است که دستگاه ویژه‌ای برای ساخت حروف پلاستیک وجود ندارد؛ بنابراین ساخت تابلو پلاستیک سرعت کمتری نسبت به حروف برجسته دیگر چون چنلیوم دارد.پس طبق انتظار، بازار کمتری هم نسبت به چنلیوم دارد. برجستگی حروف پلاست عمدتاً از 1 الی 9 سانتیمتر مصرف و ساخته می‌شود.
در ارتباط باشید