همراهان عزیز مرجع تابلوسازی ایران، در این مقاله قصد داریم در مورد رنگ شناسی و اصول و مبانی رنگ، با شما صحبت کنیم. ما به عنوان سازندگان تابلو و طران آثار هنری و تبلیغاتی باید با این مقوله مهم آشنا بوده و اصول رنگ شناسی را در کارها و آثار خود به کار بگیریم. پس با ما همراه باشید…

دنیای پیرامون ما از “شکل” و “رنگ” تشکیل شده است و البته این “رنگ” است که به “شکل” معنا و مفهوم می‌بخشد.
اثر رنگ در زندگی ما غیر‌قابل چشم پوشی می باشد.

نخستین بار فیزیک‌دانی به نام “یونگ” رنگ‌های موجود در نور را ترکیب کرد و به نور سفید رسید و به این ترتیب این سه رنگ را رنگ‌های اصلی نام گذاری کرد. می توان گفت رنگ، همان نور و نور همان رنگ است.

همچنین آقای یونگ متوجه شد که با ترکیب کردت دو تا دو تای این سه رنگ اصلی، می‌توان به سه رنگ ثانویه طیف رسید.

همه اجسام بخشی یا تمام نور را منعکس می کنند و به همین دلیل است که اجسام رنگی دیده می‌شوند.

رنگ شناسی چیست؟
یکی از اصول اولیه برای هر هنرمندی، یادگیری تئوری رنگ‌ها و آشنایی با چرخه رنگ و هارمونی آن می باشد. در کنار یادگیری مباحث تئوری، استفاده عملی از این موارد در هنرهای مختلف، مهم‌ترین چالش برای هنرمندان  به حساب می آید.

آقای یوهان ایتن اولین فردی است که درباره عناصر رنگ‌ها صحبت کرد. او می‌گوید کسی که دوست دارد استاد رنگ‌شناسی شود، باید هر رنگ را در کنار رنگ‌های دیگر ببیند، احساس و تجربه کند.

منابع رنگ
۱- منبع نور
رنگی که بوسیله یک منبع نوری مانند خورشید، چراغ،  آتش یا هر منبع  روشنایی دیگری ایجاد می شود.

۲- رنگ جسم
رنگی که در صورت تابش نور سفید به یک جسم از آن منعکس و یا جذب شده و یا از آن عبور و در چشم انسان رنگ آن جسم را مشخص می‌کند. (این پدیده به دلیل مقدار متغیر جذب هر رنگ است. مثلا جسم سیاه رنگ، تقریباً نوری که به آن تابیده می‌شود سفید جذب می‌کند و جسم سفید همه آن را منعکس می‌کند.)

آموزش رنگ شناسی و مبانی انواع رنگ
علم رنگ شناسی برای تابلوسازان، هنرمندان بسیار مهم است. در واقع علم رنگ‌شناسی یعنی:

• شناخت انواع رنگ‌ها
• شناخت کاربرد هر رنگ
• شناخت ترکیبات مختلف رنگ‌ها
• شناخت مفاهیمی که با هر رنگ به ذهن متبادر می‌شود
• محل استفاده از هر رنگ

چرخه دوازده گانه رنگ ها

نیوتن برعکس یونگ، کسی بود که با استفاده از یک منشور مثلثی، نور سفید و بی‌رنگ خورشید را به طیف وسیعی از رنگ‌ها تجزیه کرد که به جز رنگ سرخابی همه رنگ‌های دیگر را دارد.

رنگ‌های اصلی یا درجه اول عبارت‌اند از : قرمز، آبی، زرد.

ترتیب به این صورت است که قرمز به تدریج در ترکیب با زرد روشن‌تر شده و کم‌کم به نارنجی و پرتقالی و نهایتا به زرد نزدیک می‌شود و رنگ زرد نیز به همین ترتیب کم‌کم‌ با ایجاد طیفی از سبز و زنگاری به آبی نزدیک می‌شود و در نهایت با همین روش، به ایجاد طیفی از کاربنی و بنفش و در نهایت قرمز نزدیک می‌رسد.

اگر رنگ‌های اصلی را روی مثلثی متساوی‌الاضلاع به صورتی بگذاریم، به شکلی که زرد بالا،‌ قرمز پایین سمت راست و آبی پایین سمت چپ باشد، با محاط کردن یک دایره به این مثلث به سوری که بین آنها یک شش‌ضلعی داشته‌باشیم، سه رنگ نارنجی، ‌زنگاری و بادمجانی خواهیم داشت که در اولی قرمز و زرد، در دومی زرد و آبی و در سومی آبی و قرمز تقریبا به یک میزان مشخص است. این شش‌ضلعی، شامل رنگ‌های درجه دوم است.

که در واقع از ترکیب رنگ‌های اصلی به صورت دو تا دو تا، ایجاد شده است:

قرمز + آبی = بنفش
قرمز + زرد = نارنجی
آبی + زرد = سبز (زنگاری)

این شش رنگ تا به اینجا به اضافه رنگ‌های طیف میانی آنها، چرخه دوازده‌گانه رنگ را تشکیل می‌دهند.

نکته دیگر آن است که برای هر رنگ در این چرخه، فقط یک رنگ مکمل وجود دارد که دقیقا رو‌به‌روی هم قرار می‌گیرند. زوج‌های مکمل معروف عبارت‌اند از :

بنفش و زرد
نارنجی و آبی
سبز و قرمز

ترکیب هر رنگ با مکملش، به رنگ خاکستری (خنثی) می‌رسد.

اگر رنگ‌های مکمل در کنار یکدیگر قرار بگیرند، همدیگر را تشدید می‌کنند و بیشتر به چشم می‌آیند. مثل پوشیدن رنگ قرمز و رنگ سبز در کنار هم.